Stanisław Rosiek w nocie bibliograficznej nazywa skromnie Odcięcie „rodzajem pisanego od okazji do okazji dziennika dokumentującego rozmaite moje działania na schulzowskim polu”. Ten „skromny” punkt wyjścia, bibliograficznie odnotowany kolejnymi zapisami dziennik, dał nam w rezultacie piękną, poruszającą książkę jednego z wielkich współczesnych autorów i wydawców z Gdańska, miasta Wolności.
W tytułowym Odcięciu, które z bolesną trafnością, nieredukcyjnie, określa los Brunona Schulza, człowieka i pisarza, odnajduję marzenie z młodzieńczego debiutu (jakże istotnego na literackim polu tużprzedsierpniowej Polski) Stanisława Rośka i Stefana Chwina „poszukiwania mnogich sensów jednostkowych istnień”… (Bez autorytetu, Gdańsk 1981).
Tak, jakby Bruno Schulz stał się genialnym, jedynym, niemożliwym do powtórzenia bios/grapho – intymnego wręcz – marzenia Stanisława Rośka, jednego z wyróżniających się już wtedy „galerników wrażliwości” z inicjacyjnych seminariów Marii Janion w Gdańsku lat siedemdziesiątych. Te ogniwa pamięci, które Rosiek nawleka na nitkę swego „dokumentującego dziennika” przesuwają Odcięcie w regiony pisarstwa tout court.
Strony Odcięcia, które są rodzajem rozprawy o metodzie, kalendarium życia i dzieła pisarza, strony o biografii jako formy ujmowania i rozumienia życia, jako formy „autobiografii każdego z nas” czytam jak fragmenty dyskursu miłosnego, pragnienia i pościgu za Całością, które od czasów Platona nazywamy miłością.
Uważam Odcięcie za jedną z najwybitniejszych książek o Brunonie Schulzu, a zarazem jedną z sekretnych „autobiografii jednego z nas” i stawiam ją obok Weisera Dawidka, Hanemanna, roczników „Przeglądu Politycznego” czy książek wydawnictwa słowo obraz / terytoria – wielkich twórczych dokonań Gdańska, miasta Wolności i jego „jednostkowych istnień”.
PIOTR KŁOCZOWSKI
wicedyrektor Muzeum Literatury im. Adama Mickiewicza w Warszawie, w którego zbiorach znajduje się największa na świecie kolekcja rysunków i grafiki Brunona Schulza, i które tak wiele zawdzięcza pracom Pracowni Brunona Schulza stworzonej przez Stanisława Rośka w Uniwersytecie Gdańskim i odkrywczym publikacjom w jej periodyku „Schulz/Forum”.
Pisane 25 lutego 2022 roku, w drugim dniu agresji Rosji na Ukrainę, dzisiaj europejskie miejsce pamięci Brunona Schulza i jego miasto Drohobycz.
Stanisław Rosiek, „Odcięcie. Szkice wokół Brunona Schulza”. Gdańsk, Fundacja Terytoria Książki, 2021.
