fbpx
HOME
Teresa Tomsia

Obcy wobec widzialnego

Wiersze Macieja Niemca niepokoją i nakłaniają do zastanowienia nad kruchością życia – jest w nich medytacja nad losem poety w świecie pozbawionym mitów, zmaganie się człowieka z pustką i grozą istnienia, szukanie ratunku w różnorodnych wizjach, nieudane próby nawiązania trwałych więzi z kobietami, jest też utrata, brak, niepogodzenie, bo jednostkowa prawda nigdy nie stanie się upragnioną całością.

W poemacie Ogrody Trocadéro Maciej Niemiec opisuje, jak wychodzi ze stacji metra niczym Orfeusz wydobywający się z podziemia, rusza, „by spotkać inną” rzeczywistość, poezję, kobietę, twarz, którą wciąż próbuje rozpoznać na wyuczonym wzorze, jednak żadne z nowych miejsc nie okazuje się tym oczekiwanym, ostatecznym rozwiązaniem zagadki.

Pragnie zobaczyć świat, czyli przymierzyć go do zapamiętanych obrazów, opowiedzieć siebie utraconego, choć losem człowieka jest porażka, słabość, pęknięcie: „Wieża żarzy się / Pomarańczowo jak wygasająca rewolucja. Starcze / Usta Republiki śmieją się niepewnie głosem dziecka / Zapomnianego w piaskownicy, już zapisanego / Na bezsenność następnej generacji. Dziecko nie widzi / Mnie”.

Teresa Tomsia, Maciej Niemiec, Paryż 1997. Fot. Marek Wittbrot

Widzieć i wiedzieć. Wiedza o świecie jest jak „iskrzące się na śniegu / Drobiny światła”, pisze Niemiec. Nauka niepewna, zwodnicza, niedająca pewności celu. Pisanie i życie bywa poruszaniem się zboczem góry jednocześnie po obu jej stronach. Dawne obrazy nakładają się na nowe złudzenia, człowiek – jak przypomina wiersz Flogny, tego dnia i tego poranka – czuje się niepewny w swoim trwaniu niszczonym przez czas, zagrożony w poznawaniu: „obcy wobec widzialnego”. Widzenie – zauważa poeta w autobiograficznym wierszu Nieuchwytna biel – daje iluzję posiadania przestrzeni życia, a gdy przyjdzie pora, znika wraz z nim. Jedynie tę jedną chwilę spojrzenia na świat można ocalić w metaforze: „To było dawno // a później nadeszła chwila, jakiś sezon, kiedy dojrzałem / do gniewu, później do obojętności, do porozumienia z sobą, / że los będzie ciemnym zapisem na białych kartkach papieru, // odwrotnie, niż los bielejących w ciemnej nocy gwiazd”.

W codzienności poeta zagubił się, zerwał więzi z bliskimi mu ludźmi, zatracił proporcje dające ochronę przed zniszczeniem. Zniweczył nadzieję, skracając życie, natomiast w wierszach posiadł niezwykłą moc przeciwstawiania się nicości, równoważenia jej świetlistą metaforą: „W Wenecji zrozumiałem, że może żaden świat / nie zasługuje na podziw”. Jako twórca pozostał częścią podziwianego świata i weneckiego „światła” sztuki, swoimi wierszami obronił należny mu status artysty słowa. Warto przypominać wiersze Macieja Niemca w dziesiątą rocznicę jego śmierci mijającą w tym roku:

Idolatria

Bo historia śmierci jest nieznaną

historią żyjących, która potrzebuje ich losu,

żeby opowiedzieć siebie.

 

Siebie, nieistniejącą, która jednak żyje

w każdym cieniu naszego pragnienia

i w pragnieniach naszych cieni.

 

Dla której nasz los jest fikcją,

która pozwala mu trwać

 

i w której dokonuje się przeżywanie.

Los, którego chce śmierć,

jest bezpłatny i pomimo wszystkich brylantów

należy do wszystkich i do nikogo.

 

Bezpłatny los nie daje wygranej, zwykle on z nami

wygrywa. Jak twarz dawnej ukochanej, która po latach

pojawia się w jakimś peryferyjnym śnie.

TERESA TOMSIA

Warto również przeczytać...
Dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury – państwowego funduszu celowego
Cenimy państwa prywatność
Ustawienia ciastek
Do poprawnego działania naszej strony niezbędne są niektóre pliki cookies. Zachęcamy również do wyrażenia zgody na użycie plików cookie narzędzi analitycznych. Więcej informacji znajdą państwo w polityce prywatności.
Dostosuj Tylko wymagane Akceptuj wszystko
Ustawienia ciastek
Dostosuj zgody
„Niezbędne” pliki cookie są wymagane dla działania strony. Zgoda na pozostałe kategorie, pomoże nam ulepszać działanie serwisu. Firmy trzecie, np.: Google, również zapisują pliki cookie. Więcej informacji: użycie danych oraz prywatność. Pliki cookie Google dla zalogowanych użytkowników.
Niezbędne pliki cookies są konieczne do prawidłowego działania witryny.
Przechowują dane narzędzi analitycznych, np.: Google Analytics.
Przechowują dane związane z działaniem reklam.
Umożliwia wysyłanie do Google danych użytkownika związanych z reklamami.

Brak plików cookies.

Umożliwia wyświetlanie reklam spersonalizowanych.

Brak plików cookies.

Zapisz ustawienia Akceptuj wszystko
Ustawienia ciastek