Księga Przyjaciół

Mariusz Wilk Daniłowski ocierk (2)

Pustosz Daniłowa jest natrętna, jak gdyby wypełniały ją duchy. Niby nikogo, ale czuje się powszędy czyjąś obecność. Nieraz mrówki po skórze biegają. I sam już nie wiem, czy staruszek z tonsurą był w rzeczy samej, czy mi się przywidziało? Igor ni mięśniem twarzy nie drgnął na pytanie, czy to jego dziadek? Jakby żadnego dziadka tu nie było.

Więcej

Agnieszka Papieska Zawężanie Houellebecqa, czyli uwaga na biografów!

Żyjemy w czasach rozkwitu biografistyki. Dobrze, jeśli biograf dysponuje właściwymi do swego zadania predyspozycjami; jeszcze lepiej, gdy dorównuje swojemu bohaterowi, jak Zweig Balzakowi, jak Sartre Flaubertowi, jak Houellebecq – Lovecraftowi. Gorzej, gdy tak się nie dzieje. Poniższy tekst będzie o tym, jak nie należy pisać biografii.

Więcej

Świadectwa Agata Bielik-Robson „Apokalipsa wedle Józefa Rotha”

Płacząc nad stworzeniem, któremu niegdyś dana była zdolność odróżniania dobra i zła, ale które wiedzę tę utraciło, Roth nie widzi dlań żadnego wyjścia: żadnego nowego Exodusu, który wyprowadziłby świat z niewoli zaślepienia i głupoty i popchnął go na właściwe tory. [...] Apokalipsa Rotha nie kończy się finałem, który spala świat w siarce i ogniu, a jedynie się urywa. To nie świat opuszcza świadka, jak to ma miejsce u Jana, który obserwuje spektakl zagłady z pozycji zewnętrznej samozwańczego sprawiedliwego i na koniec zostaje zbawiony – to jedynie świadek opuszcza świat, który nie przestanie trwać w swoim obscenicznym złu. [...] To właśnie ta absolutna bezwyjściowa rozpacz czyni apokalipsę Rotha wyjątkową. Podobnie jak inny twórca opowieści o Antychryście, Nietzsche, pisze swoją książeczkę dla wszystkich i dla nikogo. Bo nie ma już oczu, które by widziały. I nie ma uszu, które by słyszały. Wielka ślepota pozornego widzenia i wielka głuchota pozornego słyszenia pochłonęła cały ludzki świat. Choć znaki zagłady wypisane są wołem na niebie, nikt nie reaguje na kosmiczne mane tekel fares.

Więcej

Marek Węcowski Od Atlantydy do Auschwitz

Pierre Vidal-Naquet w niezwykły sposób łączył radykalizm i krytyczny dystans, ironię i zaangażowanie, antyk i współczesność. Występował w dwóch rolach - historyka, wielkiego autorytetu naukowego i „sokratejskiego” intelektualisty-obywatela. Tym, co łączyło obie te role, było wyciąganie na światło dzienne tego, co nieznane, niedocenione, a nawet ukryte - od zbrodni armii francuskiej w Algierii po miejsce „wykluczonych” (kobiet, niewolników) w demokracji ateńskiej.

Więcej

Mariusz Wilk Daniłowski ocierk (1)

Długo zastanawiałem się, co chcę napisać: reportaż, opowiadanie podróżne, esej? Na koniec zdecydowałem się na etnograficzny oczierk, którym Rybnikow opisywał Zaonieże. Po pierwsze, mam wobec niego dług, i to spory: Paweł Nikołajewicz nauczył mnie patrzyć na Zaonieże wszechstronnie, nie żaląc się przy tym, że go tu zesłano. [...] Po wtóre ruski ocierk podróżny – to mandżur bradiagi! Można doń włożyć wszystko, co potrzebne na drogę: ironię i etnografię, i poezję, i bogosłowie, byl i niebylinę… Co w duszy załka i dokąd powiedzie. A po trzecie, lubię ocierk, słowo ciepłe i cierpkie – zarazem.

Więcej

Świadectwa Maria Prussak „Pochwała Piotra Mitznera”

Empatia Piotra Mitznera obejmuje wszelkiego rodzaju dokumenty teraźniejszości i przeszłości, nie tylko poetyckie. Często jest po prostu walką o pamięć. Badacz troskliwie przypomina dziedzictwo najbliższej rodziny – przygotował do druku trzy książki ojca, dwie książki swojej mamy (wiersze i wspomnienia), oraz zapiski przyrodniej siostry Krystyny. Efektem jego empatii jest nie tylko współpraca i przyjaźń ze Stowarzyszeniem Memoriał, ale także przypominanie tekstów Rosjan i zapomnianych twórców ważnych dla kultury polskiej. Piotr nie unika przestrzeni konfliktów, przeciwnie, uważa, że materiały wydobywane z archiwów wprowadzają wiedzę udokumentowaną i pozwalają przenieść rozmowę z poziomu publicystyki na poziom poważnych badań historycznych.

Więcej

Jan Zieliński Spod powieki (Ł)

Skończyłem "Outsidera". Lektura drugiej, dokumentalnej części „sprawy Wojciecha Bąka” jest bolesna, każda niemal strona spada jak cios tasaka, obcinającego po kawałku ciało żywej ofiary. I nawet jeśli poeta tylko raz pisze o torturach fizycznych – „zamknięto mnie w Kościanie Wielkopolskim, dając mi 48 szoków elektrycznych (chciano mi dać 50, lecz serce już nie wytrzymywało” – to jest to o jeden raz za dużo. [...] Zamknięto go do domu wariatów, i to z inicjatywy związku pisarzy, powołanego do obrony interesów kolegów – jego, który jeszcze niedawno był prezesem poznańskiego oddziału ZZLP. Tasak. Prawie wszyscy się od niego odwrócili (chlubnym wyjątkiem jest tu Kazimiera Iłłakowiczówna).

Więcej

Andrzej Stanisław Kowalczyk 3 settembre 2025

Do jakiego lekarza / idzie się z przeczuciem śmierci / nikt się na tym nie zna / ars bene moriendi już nieczytelna / trzeba polegać na sobie / obmyślić ostatnie punkty programu / z tych mądrzejszych platon i epiktet / z poezji pieśń nad pieśniami / żadnych psalmów / jedynie 23 mógłby wchodzić w grę / ale nie wtedy kiedy wszystko ginie / z obrazów portrety / tych których chciałoby się spotkać / po drugiej stronie / montaigne pan jerzy matka / z pejzaży wisła powoli płynąca / palermo w słońcu / żadnych gwałtownych scen / przemienienie rafaela / przed którym kiedyś tkwił godzinę

Więcej

Wojciech Karpiński Jerzy Giedroyc: kustosz pamięci

W wypadku Jerzego Giedroycia mamy do czynienia z owocnym splotem czterech elementów: był on redaktorem polityki (suflerem idei, krytykiem poczynań statystów i ugrupowań); był redaktorem kultury polskiej (przede wszystkim literatury); był wydawcą (organizował administrację pism, zapewniał ich finansowanie); był wreszcie archiwistą (stworzył bazę dokumentacyjną dla swojej działalności, troszczył się o utrwalenie zapisów przeszłości). Okazał niezwykły organizacyjny talent w czterech dziedzinach: polityki, kultury, finansów, dokumentacji. Talent w każdej z tych dziedzin jest rzadki, złączenie tych talentów w jednej osobowości było zjawiskiem jedynym. To złączenie stoi u podstaw głębi i trwałości oddziaływania Jerzego Giedroycia.

Więcej

Mariusz Wilk Redaktor

Dwie cechy Redaktora szczególnie mi imponowały, jego dziecięca wręcz skłonność do zabawy oraz niezwykła precyzja w pracy, ba, w życiu. Tę pierwszą najlepiej charakteryzuje jego natychmiastowe wejście w grę, którą mu zaproponowałem, a mianowicie podjęcie przez niego zawikłanej biurokratycznej wołokity w celu ustanowienia na terenie Wysp Sołowieckich [...] kor-punktu paryskiej „Kultury”. [...] Natomiast jego precyzji, zarówno w pracy redaktorskiej, jak i tej życiowej zawdzięczam, że w ogóle piszę! W czasach naszej współpracy łącznikiem pomiędzy nami była zwykła poczta (Sołowki to wyspa i samolot z pocztą przylatywał dwa razy w tygodniu jak nie wiało, jak wiało to nie przylatywał), a w wyjątkowych wypadkach aparat telefoniczny na poczcie. Zamawiało się tedy Paryż i czekało czasem godzinę, czasem dwie...

Więcej

Warto również przeczytać...

Galeria jednej fotografii (49)

„Las cudów” cummingsa i Junga

Spod powieki (E)

Pisarz filozofujący wobec wyzwań epoki Antychrysta

Pod tlenem – 55 sonetów (XV)

Zazierkale Morozowa

Stój. Nie prowokuj

Te Amazonki były jakimś rozwiązaniem

Panufnik i Mycielski: przyjaźń zapisana w listach

Dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury – państwowego funduszu celowego

„Księga Przyjaciół” jest czasopismem internetowym. Publikujemy w nim wiersze, szkice, wspomnienia, recenzje książek. Co tydzień „Księga” wzbogaca się o kolejne cztery wpisy zaprzyjaźnionych z nami autorów, którzy zechcieli podzielić się swoimi wrażeniami.

To, co zazwyczaj nazywamy przyjaźnią i przyjaciółmi, to są jeno znajomości i zażyłości zawiązane dla jakiejś okazji lub dogodności. W przyjaźni, o której mówię, zlewają się one i stapiają jedna z drugą w aliażu tak doskonałym, że zacierają i gubią bez śladu szew, który je połączył […]. „Bo to był on; bo to byłem ja”.
Michel de Montaigne

Najczęściej czytane

Jeleński: album rodzinne

„Złote gwoździe” Bohdana Paczowskiego

Kim była Scarlett Panufnik?

Los Grassmanna

Tajemnica nestorki

Z zapisków pianisty (I)

Trzy mity o Wisławie Szymborskiej (Kilka myśli z okazji stulecia Jej urodzin)

Towarzyski pustelnik

Autorzy

poczta redakcyjna

Świadectwa

Anna Arno

Marek Artur Abramowicz

Piotr Anderszewski

Andrzej Bart

Paweł Bem

Ewa Bieńkowska

Beata Bolesławska-Lewandowska

Stefan Chwin

Dariusz Czaja

Józef Czapski

Krzysztof Czyżewski

Justyna Dąbrowska

Janusz Degler

Jakub Dolatowski

Patrick Leigh Fermor

Tomasz Fiałkowski

Aleksander Fiut

Andrzej Franaszek

Renata Gorczyńska

Ewa Górniak Morgan

Janusz Górski

Irena Grudzińska-Gross

Jacek Hajduk

Paweł Hertz

Eva Hoffman

Hugo von Hofmannsthal

Jerzy Illg

Paweł Kądziela

Agnieszka Kania

Ireneusz Kania

Wojciech Karpiński

Stanisław Kasprzysiak

Wojciech Kass

Jarosław Klejnocki

Jan Maria Kłoczowski

Piotr Kłoczowski

Paweł Kłoczowski

Andrzej Stanisław Kowalczyk

Dorota Kozińska

Tomasz Kubikowski

Katarzyna Kuczyńska-Koschany

Elżbieta Lempp

Krzysztof Lisowski

Jarosław Ławski

Małgorzata Łukasiewicz

Janusz Majcherek

Wojciech Majcherek

Maciej Miłkowski

Piotr Mitzner

Robert Morgan

Paweł Muratow

Zygmunt Mycielski

Mikołaj Nowak-Rogoziński

Joanna Olczak-Ronikier

Marek Pacukiewicz

Bohdan Paczowski

Agnieszka Papieska

Robert Papieski

Przemysław Pawlak

Anna Piwkowska

Ewa Pobłocka

Marek Radziwon

Joanna Rolińska

Alicja Rosé

Marcin Sabiniewicz

Roberto Salvadori

Paula Sawicka

Annemarie Schwarzenbach

ks. Jan Sochoń

Jerzy Stempowski

Marian Sworzeń

Adam Szczuciński

Dawid Szkoła

Michał Szymański

Teresa Tomsia

Bogdan Tosza

Joanna Ugniewska

Artur Urban

Henryk Urbanek

Miłosz Waligórski

Marek Węcowski

Mariusz Wilk

Krzysztof A. Worobiec

Teresa Worowska

Marta Wyka

Adam Zagajewski

Marek Zagańczyk

Jan Zieliński

„Niezbędne” pliki cookie są wymagane dla działania strony. Zgoda na pozostałe kategorie, pomoże nam ulepszać działanie serwisu. Firmy trzecie, np.: Google, również zapisują pliki cookie. Więcej informacji: użycie danych oraz prywatność. Pliki cookie Google dla zalogowanych użytkowników.

Niezbędne pliki cookies są konieczne do prawidłowego działania witryny.

Nazwa:

lets-make-cookies_consent

Domena:

/wydawnictwoproby.pl

Czas trwania:

rok

Opis:

Przechowuje dane dotyczące zgody użytkownika.

Nazwa:

lets-make-cookies_categories

Domena:

/wydawnictwoproby.pl

Czas trwania:

rok

Opis:

Przechowuje dane dotyczące zgody użytkownika.

Nazwa:

_GRECAPTCHA

Domena:

.google.com

Czas trwania:

6 miesięcy

Opis:

Służy do ochrony przed spamem.

Przechowują dane narzędzi analitycznych, np.: Google Analytics.

Nazwa:

_ga[_customname]

Domena:

/wydawnictwoproby.pl

Czas trwania:

rok

Opis:

Rejestruje nowy identyfikator, który służy do generowania danych statystycznych dotyczących odwiedzin na stronie internetowej

Nazwa:

_gat[_customname]

Domena:

/wydawnictwoproby.pl

Czas trwania:

dzień

Opis:

Plik używany jest do kontrolowania liczby żądań przeglądarki użytkownika do serwera.

Nazwa:

_gid

Domena:

/wydawnictwoproby.pl

Czas trwania:

dzień

Opis:

Rejestruje identyfikator, który służy do generowania danych statystycznych dotyczących odwiedzin na stronie internetowej.

Przechowują dane związane z działaniem reklam.

Nazwa:

_fbp

Domena:

/wydawnictwoproby.pl

Czas trwania:

3 miesiące

Opis:

Służy do zapisywania i śledzenia danych o wizytach użytkownika.

Nazwa:

Domena:

/wydawnictwoproby.pl

Czas trwania:

3 miesiące

Opis:

Służy do dostarczania użytkownikom dostosowanych reklam oraz retargetingu.

Nazwa:

IDE

Domena:

/wydawnictwoproby.pl

Czas trwania:

13 miesięcy (EOG)

Opis:

Służy do dostarczania użytkownikom dostosowanych reklam oraz retargetingu.

Nazwa:

_gcl_au

Domena:

/wydawnictwoproby.pl

Czas trwania:

90 dni

Opis:

Plik służy do przechowywania danych o interakcjach i śledzenia konwersji.

Nazwa:

NID

Domena:

.google.com

Czas trwania:

6 miesięcy

Opis:

Służy do dostarczania reklam, retargetowania i przechowywania preferencji użytkownika.

Nazwa:

RUL

Domena:

.google.com

Czas trwania:

12 miesięcy

Opis:

Służy do weryfikacji poprawności wyświetlania reklam w witrynie.

Umożliwia wysyłanie do Google danych użytkownika związanych z reklamami.

Brak plików cookies.

Umożliwia wyświetlanie reklam spersonalizowanych.

Brak plików cookies.

Brak zgody.

Zapisz ustawienia Akceptuj wszystko